Περί φορολογικών ελέγχων ο λόγος…

Στροφή προς τον έλεγχο των φυσικών προσώπων δείχνει πλέον το υπουργείο Οικονομικών, με το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕΦΟΜΕΠ) να πρωταγωνιστεί στον έλεγχο των φορολογουμένων με μεγάλη ακίνητη περιουσία ή τεκμαρτά εισοδήματα, στον έλεγχο των τραπεζικών εμβασμάτων άνω των 50.000 ευρώ κατά την περίοδο 2009-2011 και τον έλεγχο των αλλοδαπών εταιρειών ακινήτων (offshore) πίσω από τις οποίες υποκρύπτονται φυσικά πρόσωπα.

Έλεγχος σε εμβάσματα

Ο έλεγχος γίνεται είτε στο πλαίσιο της αποστολής εμβασμάτων την περίοδο 2009-2011 είτε γιατί -σύμφωνα με κριτήρια ανάλυσης κινδύνου ή τον έλεγχο των τεκμηρίων- υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός/φοροδιαφυγή ή διαφορά μεταξύ των δαπανών και των δηλωθέντων εισοδημάτων.

Στη διαδικασία του τακτικού ελέγχου (είτε λόγω αδικαιολόγητου πλουτισμού είτε λόγω διαφορών μεταξύ δαπανών και δηλωθέντων εισοδημάτων) ο προσδιορισμός του πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος γίνεται πλέον κυρίως με τις λεγόμενες έμμεσες τεχνικές ελέγχου και συγκεκριμένα τις εξής τρεις: 1) της ανάλυσης ρευστότητας, 2) της καθαρής θέσης, 3) των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά. Ο έλεγχος επιλέγει εκείνη τη μέθοδο που θεωρεί προσφορότερη για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Μέθοδοι ελέγχου

Η τεχνική της ανάλυσης ρευστότητας εξετάζει πρακτικά το ενδεχόμενο ο φορολογούμενος να δαπάνησε περισσότερα χρήματα από αυτά που δήλωνε στις φορολογικές του δηλώσεις, εξετάζοντας και το υπόλοιπο τραπεζικών καταθέσεων.

Η τεχνική της καθαρής θέσης διερευνά το ενδεχόμενο να προκύπτει προσαύξηση της καθαρής περιουσίας του φορολογουμένου εντός του έτους, η οποία δεν δικαιολογείται από τα δηλωθέντα εισοδήματα.

Η τεχνική του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά προσδιορίζει φορολογητέα ύλη συγκρίνοντας την κίνηση των καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά με τα δηλωθέντα εισοδήματα.

Για τον έλεγχο των εμβασμάτων που έχουν αποσταλεί στο εξωτερικό την περίοδο 2009-2011 δεν λαμβάνονται υπόψη οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου αλλά οι οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών (ήτοι τρεις ΠΟΛ που έχουν εκδοθεί από το 2011 μέχρι σήμερα). Σε αυτές τις περιπτώσεις ο προσδιορισμός του κεφαλαίου του ελεγχομένου γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τα τεκμήρια διαβίωσης και τις δαπάνες απόκτησης περιουσίας, όπως ίσχυαν με τον ν. 2238/1994.

Γεννάται ζήτημα σχετικά με την αναδρομική εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου σε παλαιότερα φορολογικά έτη. Σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ (2612/1997), η μέθοδος εξεύρεσης του πραγματικού εισοδήματος μπορεί να εφαρμόζεται και αναδρομικά.

Καταργήθηκε αναδρομικά και με εγκύκλιο η δυνατότητα αυτοελέγχου («αυτοπεραίωση») που προέβλεπε ο ν. 3296/2004.

Προθεσμία 5 ημερών

Ο φορολογούμενος που επιλέγεται για έλεγχο πρέπει να παράσχει πληροφορίες προς την αρμόδια αρχή που τον ελέγχει εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την κοινοποίηση του σχετικού αιτήματος.

Η φορολογική αρχή κοινοποιεί προσωρινό διορθωτικό προσδιορισμό φόρου και ο φορολογούμενος διαθέτει είκοσι (20) ημέρες για τη διατύπωση των απόψεών του.

Εκδίδεται κατόπιν το οριστικό φύλλο ελέγχου το οποίο προσβάλλεται εντός 30 ημερών ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών.

Πηγή: Grant Thornton