Ιδιωτικές πωλήσεις και ευκαιριακή απασχόληση
Προσοχή, γιατί καραδοκεί η εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Σε συνέχεια προηγούμενο άρθρου μας που αναφέρθηκε σε πηγές εισοδήματος άλλες της σταθερής εργασίας και πιο συγκεκριμένα τα κέρδη από τυχερά παιχνίδια και τις δωρεές, σας παρουσιάζουμε δύο επιπλέον κατηγορίες εσόδων που έχουν μπει στο στόχαστρο εφορίας και ασφαλιστικών ταμείων. Στο άρθρο του MoneyGuru.gr μπορείτε να δείτε τι ισχύει και τι πρέπει να προσέχετε σχετικά με την πώληση περιουσιακών στοιχείων και την ευκαιριακή εργασία.
Πώληση περιουσιακών στοιχείων
Άλλος ένας τρόπος επιβίωσης είναι και η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων. Πολλοί συμπολίτες μας εκτός από κινητά και ακίνητα στοιχεία έχουν προχωρήσει και σε πωλήσεις έργων τέχνης, κοσμημάτων, επίπλων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό την επιβίωση φυσικά. Αυτές οι πωλήσεις μπορούν να καλύψουν τα τεκμήρια υπό κάποιες προϋποθέσεις. Η βασική προϋπόθεση είναι η αιτιολόγηση δηλαδή η ύπαρξη παραστατικού.
Στις ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων δύο περιπτώσεις υπάρχουν, είτε πουλάμε το στοιχείο σε ιδιώτη ή σε επαγγελματία. Στην περίπτωση του επαγγελματία, τα πράγματα είναι απλά καθώς σύμφωνα με τον Ν.4093/2012 γνωστότερο ως ΚΦΑΣ, ο επαγγελματίας πρέπει να μας δώσει παραστατικό αγοράς, σε μορφή τιμολογίου. Δηλαδή πουλάμε το αυτοκίνητο σε έκθεση μεταχειρισμένων, τότε η έκθεση μας δίνει παραστατικό αγοράς για φορολογική χρήση, πουλάμε ακίνητο και υφίσταται συμβολαιογραφική πράξη ως παραστατικό, πουλάμε τα έπιπλα ή άλλα είδη του σπιτιού μας σε ένα κατάστημα μεταχειρισμένων, το κατάστημα μας προμηθεύει τη σχετική απόδειξη.
Όταν όμως πουλάμε σε ιδιώτη, διαφοροποιούνται τα πράγματα. Ο ιδιώτης φυσικά δεν διαθέτει βιβλία και στοιχεία όμως μπορούμε να να βεβαιώσουμε την οικονομική συναλλαγή μας με αυτόν μέσω της ανταλλαγής υπεύθυνων δηλώσεων για την αγορά και την πώληση. Τα ποσά αυτά θα πρέπει επίσης να τοποθετηθούν στον κωδικό 781/782 του εντύπου Ε1 κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος και πρέπει απαραίτητα σε κάθε πράξη να έχουμε λάβει τα στοιχεία του αντισυμβαλλόμενου και κυρίως το ΑΦΜ διότι θα μας ζητηθεί να το δηλώσουμε και αυτό. Ταυτόγχρονα αν τα περιουσιακά στοιχεία εκτός ακινήτων, είναι και μεγάλης αξίας, πχ άνω των 5.000 ευρώ, ο αγοραστής θα πρέπει και αυτός να τα δηλώσει σε σχετικό κωδικό στη δήλωση του και έτσι θα γίνει και η διασταύρωση των στοιχείων. Τα ποσά αυτά φυσικά καλύπτουν τα τεκμήρια διαβίωσης και ασφαλώς απαλλάσσονται της έκτακτης εισφοράς και της φορολόγησης.
Ευκαιριακή εργασία
Εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας επιζούν πλέον κάνοντας ευκαιριακές εργασίες. Δίχως να είναι επαγγελματίες πωλούν τις υπηρεσίες τους για ένα μικρό χρονικό διάστημα και λαμβάνουν κάποιες μικρές αμοιβές για αυτό. Συνηθέστερα προσφέρουν υπηρεσίες σε επαγγελματίες και παλαιότερα αντιμετωπίζονταν αυτό φορολογικά με τις περίφημες αποδείξεις δαπανών. Σήμερα αυτές έχουν καταργηθεί όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η ευκαιριακή απασχόληση. Η απόδειξη δαπανών έχει πλέον αντικατασταθεί από τον τίτλο κτήσης που αναφέραμε σε παλαιότερο άρθρο μας.
Το παραστατικό αυτό προβλέπεται στο άρθρο 6 του Ν.4093/2012 και ορίζεται με την ΠΟΛ 1004/04.01.2013. Το άρθρο 3 του Ν.4093/2012 αναφέρει ότι μπορούν να απασχοληθούν όλα τα φυσικά πρόσωπα εκτός των υπόχρεων τήρησης βιβλίων. Δηλαδή για να απασχοληθεί ευκαιριακά και να πληρωθείς με τίτλο κτήσης δεν πρέπει να έχεις ανοίξει κάποιο επάγγελμα. Οι αμοιβές αυτές έχουν ένα ετήσιο όριο των 5.000 ευρώ. Από εκεί και επάνω ο εργαζόμενος είτε πρέπει να προσληφθεί είτε πρέπει να ανοίξει βιβλία και να θεωρηθεί επαγγελματίας.
Τα ποσά αυτά, επειδή θα προέρχονται από επαγγελματίες, θα περάσουν αυτόματα στη δήλωση εισοδήματος όπου θα πρέπει να τα τοποθετήσουμε στον κωδικό 507. Φυσικά τα ποσά αυτά αποτελούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και δυστυχώς υπόκεινται τόσο σε φόρο όσο και σε προκαταβολή φόρου. Η επιπλοκή που μπορεί να δημιουργηθεί αφορά μόνον τις ασφαλιστικές εισφορές. Εξ’ ορισμού οι τίτλοι κτήσης δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές καθώς η λογική τους είναι η περιστασιακή απασχόληση, το θέμα είναι ότι θα πρέπει να αποδεικνύεται αυτό ώστε σε περίπτωση ελέγχου του ΟΑΕΕ ή του ΙΚΑ να είναι εξασφαλισμένο ότι δεν θα διεκδικήσουν εισφορές συν πρόστιμα.
Τι συμβαίνει με το εργόσημο
Φυσικά στην παραπάνω περίπτωση όπου πολίτης, άνεργος προσφέρει περιστασιακά υπηρεσίες σε επαγγελματίες, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Αυτό που είναι πιο δύσκολο και περίεργο είναι αν οι αντίστοιχες περιστασιακές υπηρεσίες προσφερθούν μεταξύ ιδιωτών. Δηλαδή αν πχ ένας πολίτης, άνεργος, προσπαθώντας να επιβιώσεις διενεργεί διάφορα “θελήματα”, ευκαιριακές εργασίες όπως πχ, καθαριότητες, μετακομίσεις, εργατικές δουλειές, αγροτικές κ.λ.π. Εκεί τα πράγματα περιπλέκουν λίγο και το μοναδικό εργαλείο αιτιολόγησης αυτών των συναλλαγών είναι το εργόσημο.
Το εργόσημο δημιουργήθηκε για να πατάξει τη μαύρη εργασία και την εισφοροδιαφυγή και εισήχθη στην Ελληνική νομοθεσία με τον Ν.3863/2011, στο άρθρο 20. Κατόπιν συμπληρώθηκε με υπουργικές διατάξεις και τον Ν.4144/2013. Σύμφωνα με τη νομοθεσία με το εργόσημο του ΙΚΑ μπορούν να αμείβονται και να ασφαλίζονται ειδικότητες περιστασιακά εργαζόμενων όπως:
1. Οι Υπηρεσίες οικογενειακής βοηθητικής φροντίδας (οικιακή καθαριότητα, γενικό νοικοκυριό).
2. Οι κηπουρικές εργασίες.
3. Οι μεμονωμένες μικροεπισκευαστικές εργασίες, που δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες.
4. Η παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων.
5. Η φύλαξη και μεταφορά παιδιών, νηπίων και βρεφών.
6. Η υποστήριξη με την παροχή κάθε μορφής βοήθειας και φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα, καθώς και σε άτομα με ειδικές ανάγκες συμπεριλαμβανομένης και της διευκόλυνσης για συμμετοχή σε πολιτιστικές, θρησκευτικές, ψυχαγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες.
7. Η συμμετοχή σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων σε Ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία, που χαρακτηρίζονται από νοητική στέρηση (Σ.Υ.Δ.).
8. Οι αισθητικές φροντίδες (κομμωτική, περιποίηση προσώπου και σώματος).
9. Η περιποίηση ή νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων ή κατάκοιτων ατόμων.
10. Η βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας).
11. Προσωπικό που παρέχει υπηρεσίες καθαρισμού και κηπουρικής κοινοχρήστων χώρων πολυκατοικιών
12. Οι απασχολούμενοι ως εργάτες γης σε εργασίες καλυπτόμενες από την ασφάλιση του ΟΓΑ κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του ν.2639/1998 (Α’ 205).
13. Οι διανομείς διαφημιστικών εντύπων με το σύστημα της διανομής με ή χωρίς διεύθυνση αποδέκτη,
14. οι απασχολούμενοι στην προώθηση προϊόντων προσώπου και σώματος για λογαριασμό μίας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων κατ’ οίκον ή σε άλλο χώρο,
15. οι απασχολούμενοι στην προώθηση καταναλωτικών προϊόντων σε πολυκαταστήματα, καταστήματα τροφίμων και υπεραγορές (super market).
16. Το απασχολούμενο προσωπικό από Π.Α.Ε., Κ.Α.Ε. και λοιπά νομικά πρόσωπα επαγγελματικού και ερασιτεχνικού αθλητισμού κερδοσκοπικά ή μη, αποκλειστικά και μόνο κατά τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων στα γήπεδα παντός είδους αθλητικών αγώνων, αμειβόμενο με την ώρα, την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα.
Η λίστα δεν είναι εξαντλητική αλλά ενδέχεται πολλές ακόμη υπηρεσίες να αμείβονται με αυτόν τον τρόπο. Πως όμως νομιμοποιούνται οι πληρωμές αυτές. Πρέπει ο εργοδότης να απευθυνθεί σε ένα φορέα έκδοσης εργοσήμου όπως είναι οι Τράπεζες και τα ΕΛΤΑ, με τον ΑΜΚΑ, να δηλώσει τον φορέα ασφάλισης και το είδος της εργασίας και να καταθέσει το ποσό της αμοιβής μαζί με τις εργοδοτικές εισφορές. Ο εργοδότης λαμβάνει το εργόσημο, το δίδει στον εργαζόμενο και αυτός πηγαίνει μόλις τελειώσει η εργασία του στο φορέα έκδοσης και το εξαργυρώνει, λαμβάνοντα τα χρήματα της αμοιβής του. Φορολογικά ο εργαζόμενος θα πρέπει να δηλώσει τις αμοιβές αυτές στο έντυπο Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στον ειδικό κωδικό 309/310 ενώ η βεβαίωση εισφορών και φόρων εκδίδεται απευθείας από τον ασφαλιστικό φορέα και λογικά πλέον αποστέλλεται ηλεκτρονικά στην ΓΓΠΣ και δεν υπάρχει ανάγκη έντυπης βεβαίωσης.
Με το εργόσημο, όσο κουραστικό και αν ακούγεται, τουλάχιστον επιλύεται το θέμα της νομιμότητας σε περιστασιακές εργασίες και προς ιδιώτες και δίδεται και η δυνατότητα στον εργαζόμενο και να έχει ασφάλιση και να δηλώσει όλες τις περιστασιακές εργασίες που κάνει ως εισόδημα διότι θα πρέπει να καλύψει τα τεκμήρια διαβίωσης. Τα ποσά αυτά φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών.