Τίτλος κτήσης αντί απόδειξης δαπανών
Αβεβαιότητα για όσους αμοίβονταν με αποδείξεις δαπανών προκειμένου να έχουν ένα μικρό, συμπληρωματικό εισόδημα.
Φτάσαμε αισίως στον Μάρτιο του 2014, όμως ακόμη μας απασχολούνε θέματα που θεωρητικά έχουν ρυθμιστεί από το τέλος του 2012 με την ψήφιση του νέου κώδικα φορολογικής απεικόνισης συναλλαγών. Ένα σημείο από αυτά που απασχολούν πολύ κόσμο είναι το τι γίνεται το 2014 σχετικά με τις περίφημες αποδείξεις δαπανών οι οποίες εκδίδονταν από τις επιχειρήσεις προς ιδιώτες για την παροχή περιστασιακών υπηρεσιών ή την πώληση αγαθών. Πολλοί συνάνθρωποι μας πληρωνόντουσαν με αυτό τον τρόπο, ελλείψει εναλλακτικής όπως π.χ. όταν λάμβαναν δικαιώματα συγγραφικά, πληρωμές σε ερευνητές, εισηγητές σεμιναρίων και πολλές άλλες μη τακτικές περιπτώσεις αμοιβών.
Ο νέος κώδικας (ΚΦΑΣ) ρητά κατήργησε την απόδειξη δαπανών ως στοιχείο από 01.01.2014. Με τι όμως την αντικατέστησε; Ο ΚΦΑΣ (Ν.4093/2012) προβλέπει για την περίπτωση αυτή ένα νέο παραστατικό στο άρθρο 6, τον Τίτλο Κτήσης. Σύμφωνα με το νόμο “τίτλος κτήσης, μπορεί να θεωρηθεί, ενδεικτικά, κάθε έγγραφη συμφωνία (συμφωνητικό), υπεύθυνη δήλωση, ακόμα και τιμολόγιο (αγοράς), αρκεί να περιλαμβάνουν όλα τα κατά τα ανωτέρω προαπαιτούμενα δεδομένα“. Η λεπτομέρεια της υπόθεσης είναι ότι ο τίτλος κτήσης με το νόμο του 2012 περιελάμβανε νοηματικά μόνον τις αγορές αγαθών όμως με την τροποποίηση με τον Ν.4223/2013 προστέθηκε και η φράση “λήψη υπηρεσιών” οπότε πλέον ισχύει ότι “ως τίτλος κτήσης, όπως είχε διευκρινιστεί με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1004/4.1.2013 για την αγορά αγαθών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ενδεικτικά, κάθε έγγραφη συμφωνία (συμφωνητικό), υπεύθυνη δήλωση, ακόμα και τιμολόγιο (λήψης υπηρεσιών), αρκεί να περιλαμβάνουν όλα τα ανωτέρω απαιτούμενα δεδομένα“.
Μετά από αυτά καταλαβαίνουμε ότι ο τίτλος κτήσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για προϊόντα αλλά και για υπηρεσίες οπότε έχουμε δώσει το πρώτο επίπεδο αξίας του νέου αυτού παραστατικού. Το επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος εκδίδει τι και πότε. Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα προβλέψεις του νόμου ο τίτλος κτήσης εκδίδεται από έναν υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών (Ελ. Επαγγελματία, ατομική επιχείρηση, Α.Ε κ.ο.κ.) προς ένα φυσικό πρόσωπο το οποίο δεν έχει υποχρέωση απεικόνισης συναλλαγών, είναι δηλαδή ιδιώτης.
Αυτό σημαίνει ότι ο επαγγελματίας θα εκδώσει τον τίτλο στο όνομα του ιδιώτη του οποίου τις υπηρεσίες χρησιμοποίησε ή τα προϊόντα αγόρασε. Βασικό είναι να προσέξουμε ότι επ’ ουδενί δεν επιτρέπει ο νόμος την έκδοση Τίτλου Κτήσης προς πρόσωπο υπόχρεο στον ΚΦΑΣ εκτός των εξαιρέσεων του άρθρου 3 του Ν.4093/2012.
Ποιοι δικαιούνται να αμοιφθούν με Τίτλο Κτήσης
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν.4093/2012 ισχύει ότι “δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών τα φυσικά πρόσωπα, με εξαίρεση τους ελεύθερους επαγγελματίες, τα οποία, ευκαιριακά και ως παρεπόμενη απασχόληση, πωλούν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες για τις οποίες εκδίδονται στοιχεία από τον αντισυμβαλλόμενο”.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Απαλλάσσεται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης αποδείξεων λιανικής ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών φυσικό πρόσωπο, που πραγματοποίησε κατά την προηγούμενη ετήσια διαχειριστική περίοδο ακαθάριστα έσοδα μέχρι πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ από την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, αθροιστικά ή διαζευκτικά.
2. Απαλλάσσονται επίσης οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., όπως ορίζονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων με βάση τα ακαθάριστα έσοδά τους, ή το ποσό επιστροφής Φ.Π.Α., ή το ποσό της επιδότησης που λαμβάνουν ανά φορολογικό έτος.
3. Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου της παραγράφου αυτής δεν εφαρμόζονται επί ελευθέρων επαγγελματιών, επί υπόχρεων απεικόνισης συναλλαγών που πραγματοποιούν ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις κατά ποσοστό τουλάχιστον εξήντα τοις εκατό (60%) σε άλλο υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών και σε πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3. ή εξαγωγές ανεξάρτητα από ποσοστό, επί των υπόχρεων στην τήρηση πληροφοριών του άρθρου 4, καθώς και επί προσώπων που επιλέγουν την ένταξή τους στο κανονικό καθεστώς Φ. Π. Α. ως και επί επιτηδευματιών που παρέχουν υπηρεσίες από επαγγελματική εγκατάσταση ή παρέχουν υπηρεσίες επισκευής ή συντήρησης τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων επιτηδευματιών ή μη.
Τι πρέπει να αναγράφεται σε έναν τίτλο κτήσης
Εφόσον τηρούνται τα ανωτέρω του νόμου ξεκαθαρίζεται ποιοι μπορούν να λάβουν τίτλο κτήσης ως παραστατικό απόδειξης συναλλαγής. Τι περιλαμβάνει όμως ο τίτλος κτήσης σύμφωνα με τον ΚΦΑΣ;
Τα δεδομένα που πρέπει να υπάρχουν είναι εκείνα που προβλέπονται από τον ΚΦΑΣ για την έκδοση ενός επίσημου παραστατικού, τιμολογίου πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι στον τίτλο κτήσης θα πρέπει να αναγραφούν τα στοιχεία του φυσικού προσώπου που παρέχει την υπηρεσία και δεν είναι υπόχρεος ΚΦΑΣ, όπως ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, ΔΟΥ κ.λ.π., γενικά όσα αναφέρονται στο άρθρο 6 του Ν.4093/2012 για τα πλήρη στοιχεία συμβαλλόμενου και για τα πλήρη στοιχεία συναλλαγής.
Προϋποθέσεις
Ο τίτλος κτήσης ουσιαστικά αποτελεί την βελτιστοποίηση της παλαιότερης απόδειξης δαπανών. Ο περιορισμός του Ν.4093/2012 για τον μη υπόχρεο ΚΦΑΣ μέχρι το όριο των 5.000 ευρώ το χρόνο κατ΄ ουσία είναι το επίσημο όριο για έναν ιδιώτη σχετικά με τη λήψη αμοιβών με τίτλους κτήσης σε ένα έτος. Αν διενεργήσει πάνω από 5.000 τότε θα πρέπει να κάνει έναρξη επαγγέλματος. Ο αντίστοιχος περιορισμός για την έκδοση τίτλων κτήσης από μια επιχείρηση φυσικά δεν υπάρχει.
Όμως επειδή η παροχή υπηρεσίας και η πώληση αγαθών με το παραστατικό αυτό δείχνει μια λογική περιστασιακής εργασίας θα πρέπει ο λήπτης του τίτλου κτήσης να αποδεικνύει την λογική της περιστασιακής μη επαναλαμβανόμενης εργασίας σε περίπτωση που ζητηθεί. Και αυτό εκτός των άλλων επηρεάζει και τον λήπτη της υπηρεσίας καθώς ενδέχεται να δημιουργήσει επιπλοκές στην περίπτωση της υποχρέωσης ασφάλισης.
Η υποχρέωση αυτή είναι τελείως ανεξάρτητη από την έκδοση του φορολογικού παραστατικού και στην ουσία επαφίεται στην κρίση του ελεγκτή του ΙΚΑ, εφόσον προκύψει έλεγχος, να δεχθεί ή όχι την παροχή της υπηρεσίας ως περιστασιακή με τίτλο κτήσης ώστε να μην βεβαιωθούν εισφορές στον ασφαλιστικό φορέα.
Η επόμενη επιπλοκή αφορά την παρακράτηση φόρου. Η παρακράτηση αφορά την παροχή υπηρεσιών καθώς στην πώληση του αγαθού δεν προκύπτει κάποια υποχρέωση. Σύμφωνα με τα άρθρα 61 και 62 του νέου κώδικα φορολογίας εισοδήματος Ν.4172/2013, κάθε πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και προβαίνει σε πληρωμές υποχρεούται σε παρακράτηση φόρου εισοδήματος. Αν οι πληρωμές με τίτλους κτήσης αφορούν αμοιβές για τεχνικές, συμβουλευτικές ή άλλες παρόμοιες υπηρεσίες τότε ο λήπτης των υπηρεσιών παρακρατά φόρο εισοδήματος με συντελεστή 20% στο όνομα του λήπτη του παραστατικού, στη συγκεκριμένη περίπτωση στο φυσικό πρόσωπο που λαμβάνει τον τίτλο κτήσης.
Φυσικά αυτή είναι η δική μας ερμηνεία του νομοθετικού πλαισίου καθώς δεν έχει μέχρι σήμερα διευκρινιστεί κάτι από το υπουργείο οικονομικών. Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι στις συναλλαγές αυτού του είδους ισχύει και ο υπολογισμός αναλογικού τέλους χαρτοσήμου 2,4% ή 3,6% ανάλογα να ο αγοραστής των υπηρεσιών είναι ΑΕ/ΕΠΕ ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Μολαταύτα και αυτό πρέπει να διευκρινισθεί από το ΥΠΟΙΚ καθότι στον νέο κώδικα δεν εμφανίζεται πουθενά το χαρτόσημο.
Τι μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί ως τίτλος κτήσης; Ουσιαστικά οτιδήποτε αρκεί να ικανοποιούνται ότι προϋποθέσεις αναφέραμε στο παρόν άρθρο. Εφόσον πλέον όλα τα παραστατικά είναι αθεώρητα, δύναται ο επιχειρηματίας να εκδώσει οτιδήποτε έγγραφο ως τίτλο κτήσης και αυτός να ισχύει κανονικά για την απόδειξη της συναλλαγής. Ως εκ τούτου ακόμη και το μπλόκ αποδείξεων δαπανών μπορεί κάποιος να συνεχίσει να το χρησιμοποιεί ως τίτλο κτήσης αρκεί να συμπληρώνει όλη την απαραίτητη πληροφορία της συναλλαγής και των συμβαλλόμενων όπως απαιτεί ο ΚΦΑΣ.