Σας πληρώνει φως, νερό, τηλέφωνο το αφεντικό; Φόρος!
Σε διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αύξηση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων οδηγεί η φορολόγηση των παροχών σε είδος που χορηγούν οι επιχειρήσεις στους εργαζομένους τους. Από την 1η Ιανουαρίου 2014 που τέθηκε σε ισχύ ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος όσες παροχές σε είδος έλαβαν οι εργαζόμενοι και καλύπτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις θα προστεθούν στο εισόδημά τους και θα καταβάλλουν φόρο εισοδήματος για αυτές. Μάλιστα από την 1η Ιανουαρίου η προσθήκη των παροχών θα οδηγήσει και σε αύξηση της παρακράτησης φόρου μισθωτών υπηρεσιών. Ας δούμε όμως αναλυτικά τι ίσχυε πριν το 2014 και τι ισχύει σήμερα.
Ο προηγούμενους κώδικας φορολογίας εισοδήματος, ο νόμος 2238 του 1994 που καταργήθηκε στο τέλος του 2013 προέβλεπε στο άρθρο 45 ότι εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες θεωρούνται επίσης τα εξής:
α) η αξία των αγαθών που αντιπροσωπεύουν οι χορηγούμενες «δωροεπιταγές»,
β) η αξία των χορηγούμενων διατακτικών για την αγορά αγαθών από συμβεβλημένα καταστήματα, με την εξαίρεση των διατακτικών τροφής για εργαζόμενους μέχρι ποσού έξι (6) ευρώ ανά διατακτική,
γ) το ποσό του καταβαλλόμενου ενοικίου, καθώς και του τεκμαρτού ενοικίου για παροχή κατοικίας,
δ) το καταβαλλόμενο ποσό για οικιακό προσωπικό,
ε) τα επιδόματα θέσεως και ευθύνης.
στ) ποσοστό της Εργοστασιακής Τιμολογιακής Αξίας (ΕΤΑ) του έτους πρώτης κυκλοφορίας αυτοκινήτων που χορηγούνται στους εργαζόμενους.
ζ) τα δικαιώματα προαίρεση μετοχών
Επίσης, με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους είχε χαρακτηρισθεί και εισόδημα η έκπτωση στο τιμολόγιο ηλεκτρικού ρεύματος που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι της ΔΕΗ.
Τι αλλάζει από φέτος
Από την 1-1-2014 τέθηκε σε ισχύ ο νέος κώδικας φορολογίας εισοδήματος, ο νόμος 4172 του 2013 ο οποίος διεύρυνε σημαντικά την παραπάνω λίστα των παροχών σε είδος που θεωρούνται εισόδημα. Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 13 του νόμου ορίζονται οι παροχές σε είδος που φορολογούνται. Υπάρχουν δυο κατηγορίες παροχών σε είδος που φορολογούνται. Αυτές που αναφέρονται επακριβώς στη συγκεκριμένη διάταξη και αυτές που εμπίπτουν σε γενική διατύπωση περί ύψους αξίας παροχής.
Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται τα εξής:
-η παραχώρηση αυτοκινήτου (θεωρείται εισόδημα το 30% του κόστους των αποσβέσεων, των τελών κυκλοφορίας, του κόστους των επισκευών και συντηρήσεων καθώς και του χρηματοδοτικού κόστους αγοράς ή μίσθωσης, όπως προκύπτουν από τις εγγραφές στα βιβλία της επιχείρησης).
– τα δάνεια που χορηγεί η επιχείρηση στον εργαζόμενο (εισόδημα η διαφορά του επιτοκίου που χρεώνει η επιχείρηση με το επιτόκιο χορηγήσεων της αγοράς όπως υπολογίζεται από την τράπεζα της Ελλάδος)
-τα δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών
-και η παραχώρηση κατοικίας (εισόδημα αποτελεί το ενοίκιο που καταβάλει ο εργοδότης).
Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται όλες οι παροχές σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό του πρόσωπο εφόσον η συνολική αξία των παροχών αυτών υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος. Η γενική αυτή διάταξη έχριζε διευκρινίσεων καθώς τέθηκαν στο υπουργείο Οικονομικών εκατοντάδες ερωτήματα αναφορικά με συγκεκριμένες παροχές, όπως τα εταιρικά κινητά τηλέφωνα, η κάλυψη δαπανών για σχολεία ή βρεφονηπιακούς σταθμούς κ.α.
Αυτές τις απαντήσεις ήρθε να δώσει η χθεσινή εγκύκλιος της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων. Με βάση την εγκύκλιο δεν θεωρούνται παροχές σε είδος αυτές οι οποίες χορηγούνται προσωπικά προς τους εργαζόμενους, μόνο αυτούσια και όχι σε χρήμα και οι οποίες εξυπηρετούν λειτουργικές και παραγωγικές ανάγκες της επιχείρησης, συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητάς της και στην ποιότητα των συνθηκών εργασίας ή αποτελούν μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Ενδεικτικά, αναφέρεται στην εγκύκλιο, ότι τέτοιες παροχές σε είδος, οι οποίες δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία, είναι η χορήγηση ειδικών στολών εργασίας, η χορήγηση γάλακτος, η παροχή τροφής στο χώρο εργασίας, η χορήγηση θέσης στάθμευσης στο χώρο εργασίας κλπ.
Ποιες θεωρούνται εισόδημα
Ωστόσο, μια μεγάλη λίστα δαπανών σε είδος αποτελούν πλέον εισόδημα εφόσον η ετήσια δαπάνη της επιχείρησης για αυτές ξεπερνά τα 300 ευρώ. Έτσι, θεωρούνται πλέον εισόδημα (πέραν αυτών που ουσιαστικά ίσχυαν και με τον προηγούμενο κώδικα φορολογίας εισοδήματος όπως είναι οι διατακτικές) και παροχές όπως:
-οι διάφορες πληρωμές που γίνονται απευθείας από τους εργοδότες σε τρίτους, όπως φροντιστήρια, σχολεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς, κατασκηνώσεις κ.λπ. και αφορούν την κάλυψη εξόδων διδάκτρων, βρεφονηπιακών σταθμών, κ.λπ.
-οι απευθείας πληρωμές των εργοδοτών που αφορούν την κάλυψη εξόδων συμμετοχής των προσώπων αυτών σε ημερίδες, προγράμματα ή σεμινάρια εκπαίδευσης, επιμόρφωσης ή επαγγελματικής κατάρτισης ή την κάλυψη συνδρομών σε περιοδικά και επιμελητήρια, που δεν αφορούν το αντικείμενο της εργασίας τους ή το επίπεδο της θέσης που κατέχουν,
-οι απευθείας πληρωμές που αφορούν την κάλυψη συνδρομών των προσώπων αυτών (σε γυμναστήρια, λέσχες κ.λπ.), καθώς και αυτές που αφορούν την κάλυψη ιατρικών εξόδων τους (π.χ. check-up).
-το όφελος που προκύπτει για τους εργαζόμενους, διευθυντές, διαχειριστές, μέλη διοίκησης και συνταξιούχους των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνίας, ύδρευσης, παροχής αερίου, συνδρομητικών υπηρεσιών (π.χ. τηλεόραση) από την παροχή σε αυτούς ορισμένης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας (ίσχυε και πριν τον νέο ΚΦΕ), τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, νερού, φυσικού αερίου και συνδρομητικών καναλιών αντίστοιχα με μειωμένο τιμολόγιο ή άνευ ανταλλάγματος.
Κινητά τηλέφωνα
Όσον αφορά στη χορήγηση εταιρικών κινητών τηλεφώνων προβλέπεται ότι δεν αποτελεί εισόδημα το εταιρικό κινητό για την αξία του προγράμματος χρήσης που έχει χορηγηθεί στον εργαζόμενο. Για το κόστος τηλεφωνημάτων πέραν του προγράμματος χρήσης η επιχείρηση μπορεί να ελέγξει ποια τηλεφωνήματα έγιναν για προσωπικούς λόγους και ποια για επαγγελματικούς και να επιμερίσει ανάλογα το κόστος. Αν δεν γίνει αυτό για οποιονδήποτε λόγο τότε θεωρείται ως προσωπική δαπάνη του εργαζόμενου το κόστος επικοινωνίας πέραν του προγράμματος χρήσης.
Τι γλιτώνει τη φορολόγηση
Από τη φορολόγηση των παροχών σε είδος γλιτώνουν με βάση την εγκύκλιο οι εξής παροχές:
-ένας φορητός ηλεκτρονικός υπολογιστής (π.χ. laptop, tablet) και οι δαπάνες πρόσβασης στο διαδίκτυο προς τις συγκεκριμένες συσκευές (π.χ. Mobile internet).
-τα αυτοκίνητα, τα οποία παρέχουν οι επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη (tool cars) και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη, ανεξάρτητα αν τα αυτοκίνητα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας τους. Αντιθέτως, καταλαμβάνεται και αποτελεί παροχή σε είδος η κατά τα ανωτέρω προσδιοριζόμενη αγοραία αξία των αυτοκινήτων που παρέχονται στους εργαζόμενους λόγω της θέσης τους (π.χ. σε διευθυντές και επιθεωρητές πωλήσεων, τεχνικούς διευθυντές και λοιπά στελέχη).
– τα αυτοκίνητα δοκιμών (test-drive), που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων,
– τα αυτοκίνητα μεταφοράς προσωπικού (π.χ. mini-bus),
– τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους,
– τα αυτοκίνητα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης (service) αυτοκινήτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων,
– τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για την μεταφορά VIPS ή προσωπικού.
Τι διευκρινίζει το ΥΠΟΙΚ για τα κινητά
Με αφορμή σημερινά δημοσιεύματα το Υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζει τα εξής:
“Αποτελούν ενσυνείδητη διαστρέβλωση της πραγματικότητας τα δημοσιεύματα περί δήθεν φορολόγησης των εταιρικών κινητών τηλεφώνων.
Τα προγράμματα χρήσης κινητών τηλεφώνων που παρέχονται στους εργαζόμενους δεν φορολογούνται ανεξαρτήτως του ύψους τους, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε άλλη ενέργεια του φορολογουμένου ή του εργοδότη του.
Ακόμη και σε περίπτωση υπέρβασης του κόστους του προγράμματος χρήσης ούτε το υπερβάλλον ποσό φορολογείται, με τη μόνη προϋπόθεση απλής βεβαίωσης του εργοδότη ότι και το υπερβάλλον αυτό ποσό αφορά σε επαγγελματική χρήση”.