Όσοι προλαβαίνουν τις πρόωρες συντάξεις θα πρέπει να “τρέξουν”
Τη λύση της πρόωρης συνταξιοδότησης, θα πρέπει να επιλέξουν οι ασφαλισμένοι που έχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα, καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών (τρόικα), διαφαίνεται ότι θα επανέλθει …δριμύτερη τον Σεπτέμβριο και μάλλον αδιαπραγμάτευτη. σε ό,τι αφορά τα μειωμένα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Καλό θα είναι συνεπώς να σπεύδουν αυτοί που μπορούν, με γνώμονα, όχι πλέον το πόσο θα κερδίσουν περισσότερο, αλλά το πόσο θα χάσουν λιγότερο…
Η μείωμένη σύνταξη ποικίλει από περίπτωση σε περίπτωση ανάλογα με το φορέα (ιδιωτικός ή δημόσιος τομέας).
Η πρόωρη σύνταξη στις περισσότερες περιπτώσεις ταυτίζεται λόγω της “ποινής” με τη μειωμένη.
Οι ασφαλισμένοι που θα εξετάσουν το ενδεχόμενο ταχύτερης “εξόδου” θα πρέπει να γνωρίζουν πως:
– Η σύνταξη σε αυτές τις περιπτώσεις υπολογίζεται επί του όλου χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί, το εξαγόμενο ποσό όμως μειώνεται ανάλογα, κατά το ποσοστό που προβλέπει ο νόμος. Η μείωση αυτή είναι συνάρτηση της απόστασης του ορίου ηλικίας για καταβολή πλήρους σύνταξης με την ηλικία υποβολής του αιτήματος.
– Όσοι υποβάλλουν αίτημα για πρόωρη συνταξιοδότηση δεν δικαιούνται πλήρη σύνταξη ακόμα και μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας με το οποίο θα ελάμβαναν την παροχή χωρίς μείωση. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση συνεχίζει να τους ακολουθεί εφ’ όρου ζωής.
– Η επιλογή της μειωμένης συνταξιοδότησης επιπροσθέτως αφαιρεί από τον εργαζόμενο του ιδιωτικού τομέα το εκ του νόμου δικαίωμά του για λήψη του 40% της πλήρους αποζημίωσης στην περίπτωση της εξόδου του από την εργασία. Αυτό γιατί κατά την μειωμένη συνταξιοδότηση η απόδοση της παροχής αποζημιώσεως γίνεται με τη ρητή συγκατάθεση του εργοδότη στην οικειοθελή αποχώρηση του εργαζόμενου.
Στο Δημόσιο πέραν του δικαιώματος πρόωρης συνταξιοδοτήσεως ο ασφαλισμένος μπορεί να εξέλθει με το καθεστώς της αναστολής, (με τα ισχύοντα σήμερα).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ασφαλισμένος υποβάλλει κανονικά παραίτηση έχοντας συμπληρώσει τον απαραίτητο χρόνο και εκδίδεται συνταξιοδοτική απόφαση η οποία και ενεργοποιείται όταν συμπληρωθεί και το απαραίτητο όριο ηλικίας.
Το ποσό της σύνταξης αφορά πλήρη σύνταξη για τα έτη που έχουν διανυθεί στην ασφάλιση και χορηγείται από την ημερομηνία πλήρωσης του σχετικού ορίου.
Συμφέρουσα επιλογή αποτελεί για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων η πρόωρη έξοδος στη σύνταξη, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που η παραμονή στην αγορά εργασίας δεν έχει ιδιαίτερα ωφέλη.
Αναλυτικά οι περιπτώσεις που οι ασφαλισμένοι πρέπει να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο ταχύτερης συνταξιοδότησης είναι οι εξής:
1. H συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων με τα κατώτερα όρια. Υπό προϋποθέσεις δίνεται η δυνατότητα εξόδου πριν τα 55 και μάλιστα χωρίς οι ασφαλισμένες να έχουν μείωση στο τελικό πόσο που πρόκειται να λάβουν.
2. Η συνταξιοδότηση σε περίπτωση απώλειας της εργασίας για τους ασφαλισμένου στο ΙΚΑ. Σε κάθε περίπτωση αν κάποιος ασφαλισμένος χάσει τη δουλειά του πρέπει να εξετάσει το κατά πόσο η συνταξιοδότηση (αν έχει τις προϋποθέσεις) είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα από την αναζήτηση μιας άλλης θέσης εργασίας.
3. Η έξοδος σε πρόωρη σύνταξη των ασφαλισμένων στα ειδικά ταμεία, εφόσον μπορούν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα εθελουσίας εξόδου ή bonus αποχωρήσεων.
4. Η συνταξιοδότηση από το δημόσιο όσων έχουν άλλες επαγγελματικές διεξόδους, έχοντας πάντα κατά νου, ότι τα εφάπαξ βοηθήματα, αν δεν καταργηθούν, θα συρρικνωθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η επιλογή της μειωμένης σύνταξης είναι συμφέρουσα στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος έχει και έτερη απασχόληση την οποία μπορεί να εκμεταλλευθεί και να λαμβάνει και τη σύνταξη του εφόσον είναι άνω των 55 ετών.
5. Η έξοδος με μειωμένη σύνταξη στις περιπτώσεις των βαρέων και ανθυγιεινών. Πρόκειται για μία επιλογή που πρέπει να εξεταστεί, καθώς το ποσοστό περικοπής είναι μάξιμουμ 12%.
Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία και στο ΙΚΑ, που θα στραφούν στην πρόωρη συνταξιοδότηση. Στους συγκεκριμένους φορείς απαιτείται ένας ελάχιστος αιθμός ημερών ασφάλισης τα τελευταία- πριν τη συνταξιοδότηση- έτη για να “ξεκλειδώσει η έξοδος”.
Συγκεκριμένα:
– ΙΚΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης κάθε χρόνο τα τελευταία 5 έτη πριν την υποβολή του σχετικού αιτήματος. Είναι απαραίτητο να είναι πραγματική ασφάλιση ή επιδοτούμενος χρόνος ανεργίας.
Επομένως πρέπει ο εργαζόμενος στην περίπτωση που θα υποχρεωθεί να αποχωρήσει με μειωμένη σύνταξη λόγω καταγγελίας της σύμβασης του είτε να αναζητήσει νέα εργασία (ώστε να έχει 100 ημέρες ανά έτος) ή να ασκήσει το δικαίωμα της προαιρετικής ασφάλισης (αυτασφάλισης).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση της προαιρετικής ασφάλισης, είναι δυνατός ο περιορισμός της στις 100 ημέρες ανά έτος (το πρώτο και το τελευταίο έτος αυτασφάλισης) και 300 τα ενδιάμεσα έτη και χωρίς τη δυνατότητα διακοπής και επανάληψης της.
Προσοχή, καθώς ο συγκεκριμένος χρόνος των 100 ημερών δεν μπορεί να καλυφθεί με εξαγορά πλασματικών ετών του ν. 3863/2010 ούτε με εξαγορά στρατιωτικής θητείας.
Πάντως δεν ισχύει η πρόσθετη προϋπόθεση των 100 ημερών ανά έτος για τις περιπτώσεις εξόδου με μειωμένη σύνταξη όσων γυναικών έχουν θεμελιώσει δικαίωμα με το καθεστώς των μητέρων ανηλίκων τέκνων.
– Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών. Απαιτείται η συμπλήρωση 750 ημερών την τελευταία 5ετία για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης (στο Δημόσιο δεν υπάρχει τέτοια προϋπόθεση).
Τα σημεία που πρέπει να προσέξουν οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι εξετάζουν το ενδεχόμενο πρόωρης εξόδου στη σύνταξη:
1. Το «πλασματικό» εξάμηνο. Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου η συμφέρουσα επιλογή εξόδου είναι αφού συμπληρωθούν 6 μήνες και μία ημέρα από την ημερομηνία του διορισμού τους, εντός του έτους παραιτήσεως. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη υπολογίζεται με το επόμενο 35ο δίνοντας έτσι τη δυνατότητα κέρδους από 19 έως 32 ευρώ το μήνα. Ωστόσο με την επικείμενη αναμόρφωση του ασφαλιστικού, το 6μηνο + 1 μέρα που που δίνει “bonus” ένα επιπλέον έτος ασφάλισης για τον υπολογισμό της σύνταξης, οδεύει μάλλον προς κατάργηση.
Για το πλασματικό εξάμηνο δεν υπολογίζονται οι χρόνοι που έχουν διανυθεί σε άλλους φορείς και για τους οποίους θα εφαρμοστεί η διαδοχική ασφάλιση. Αντίθετα συνυπολογίζονται κανονικά οι πλασματικοί που εξαγοράζονται.
2.Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ υπάρχει δυνατότητα κέρδους εφόσον πριν την αίτηση συμπληρώσουν την επόμενη κλίμακα υπολογισμού της σύνταξης. Αυτό συμβαίνει όταν συμπληρωθούν πλήρη 300 ένσημα από την προηγούμενη κλίμακα. Άλλωστε οι κλίμακες του ΙΚΑ διαμορφώνονται κάθε 300 ημέρες ασφάλισης.
3.Συχνά υπάρχει η παρανόηση πως στην περίπτωση της πρόωρης συνταξιοδότησης καταβάλλεται σε κάθε περίπτωση το κατώτατο όριο που προβλέπεται από την νομοθεσία χωρίς αυτό να υφίσταται τη μείωση για τη λήψη πρόωρα της παροχής. Η εντύπωση αυτή είναι λαθεμένη αφού και στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος δικαιούται το κατώτατο όριο και όχι το οργανικό ποσό για την πλήρη σύνταξη (το κατώτατο όριο δηλαδή κατά τον υπολογισμό είναι μεγαλύτερο από το οργανικό ποσό) τότε εφόσον λάβει την παροχή μειωμένη, η μείωση καταλαμβάνει και το ποσό του κατωτάτου ορίου.
Μοναδική εξαίρεση στην περίπτωση αυτή είναι η λήψη μειωμένης σύνταξης από γυναίκες που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα ως μητέρες ανηλίκου. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες λαμβάνουν και στην περίπτωση της πρόωρης σύνταξης το κατώτατο όριο.
4. Στις περιπτώσεις εξόδου από την εργασία με το καθεστώς της πρόωρης σύνταξης ο ασφαλισμένος μπορεί να κάνει κανονικά χρήση των πλασματικών ετών για προσαύξηση αλλά και για θεμελίωση του σχετικού δικαιώματος. Είναι ανάγκη όμως να παρατηρηθεί πως η αναγνώριση δεν φέρνει κοντύτερα το όριο ηλικίας για πλήρη συνταξιοδότηση ούτε χαμηλώνει το τελικό ποσοστό μείωσης.
Με την εξαγορά ο ασφαλισμένος μπορεί μόνο να επιτύχει είτε θεμελίωση σε νωρίτερο χρονικό διάστημα εντός των επόμενων ετών (που σημαίνει ότι θα αποφύγει μέρος των επιβαρυντικών αλλαγών) είτε προσαύξηση του τελικού ποσού συντάξεως (επί του οποίου όμως θα υπολογιστεί η μείωση).