Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) – Διαγραφή φόρων ή φρένο στα λάθη;
Του Παναγιώτη Παντελή
Οι φορολογικοί έλεγχοι αποτέλεσαν και αποτελούν τη μόνιμη προστριβή ανάμεσα στους φορολογούμενους και τη φορολογική αρχή.
Με τον Ν. 2238/94, άρθρο 70 ο υπόχρεος, σε βάρος του οποίου εκδόθηκε το φύλλο ελέγχου, μπορούσε να αμφισβητήσει την ορθότητά του και να προτείνει τη διοικητική επίλυση της διαφοράς (συμβιβασμός), μεταξύ αυτού και του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας (ΔΟΥ), που το εξέδωσε.
Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ, αφού θα λάμβανε υπ’όψιν του όλα τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης που προσκομίζονταν και εφόσον έκρινε το αίτημα βάσιμο, μπορούσε να ακυρώσει το φύλλο ελέγχου ολικά ή μερικά.
Εξαιρετικά στις περιπτώσεις του Δ.Ε.Κ. και του Π.Ε.Κ. η επιτροπή ήταν πενταμελής με πρόεδρο έναν πάρεδρο του Ν.Σ.Κ.
Το 2011 με τον Ν. 3943 καταργείται η διοικητική επίλυση της διαφοράς (συμβιβασμός) και συνίσταται στη Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων και Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών πενταμελής επιτροπή με πρόεδρο πρώην δικαστικό λειτουργό, γνωστή και ως Επιτροπή του άρθρου 70Α.
Έργο της Επιτροπής είναι η διοικητική επίλυση των μετά από φορολογικό έλεγχο διαφορών, σε κάθε φορολογικό αντικείμενο, εφόσον η αμφισβητούμενη από τον υπόχρεο διαφορά του κύριου φόρου, τέλους κτλ υπερβαίνει τις 50.000€.
Οι διατάξεις του άρθρου 70Α, ισχύουν για πράξεις της φορολογικής αρχής που εκδίδονται μέχρι 31/7/2013. Με το νόμο 4152/2013 καταργείται η επιτροπή του άρθρου 70Α του 2238 και συνίσταται η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ), γνωστή και ως επιτροπή του άρθρου 70Β.
Πρόκειται για μια υπηρεσία υπαγόμενη απευθείας στο Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ), που αρχικά συστάθηκε ως Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης και που σήμερα λειτουργεί με τις διατάξεις του άρθρου 63 του Ν. 4174/2013.
Σκοπός της επιτροπής είναι η αποφόρτιση των υποθέσεων που οδηγούνται στα δικαστήρια από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν άμεσα, ώστε να υπάρχει ταχύτερη είσπραξη δημοσίων εσόδων και ελάχιστη ή καθόλου ταλαιπωρία των φορολογουμένων.
Για το λόγο αυτό και η ΔΕΔ αποτελεί το φίλτρο, ανάμεσα στη φορολογική υπηρεσία και το διοικητικό δικαστήριο, μιας και η απευθείας προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια θεωρείται απαράδεκτη.
Ο φορολογούμενος λοιπόν μπορεί εντός της ανατρεπτικής ημερομηνίας των 30 ημερών, που αρχίζει από την κοινοποίηση της πράξης της φορολογικής αρχής, να καταθέσει ενδικοφανή προσφυγή συνυποβάλλοντας και τα αποδεικτικά στοιχεία με τα οποία τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς του.
Η ΔΕΔ αποφασίζει επί της ενδικοφανούς προσφυγής εντός της αποκλειστικής προθεσμίας των 120 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της. Αν στο ανωτέρω χρονικό διάστημα δεν εκδοθεί απόφαση και δεν ενημερωθεί ο προσφυγών, τότε θεωρείται ότι η ενδικοφανής προσφυγή έχει απορριφθεί (σιωπηρή απόρριψη).
Αν κάποιος θελήσει να κάνει έναν ειλικρινή απολογισμό για τη λειτουργία της ΔΕΔ, θα πρέπει να λάβει υπ’όψιν του τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΓΓΔΕ χωρίζοντας όμως τη δράση της σε 3,5 στάδια:
• Με τη σύσταση της επιτροπής υπήρχαν προϊστάμενοι για να οργανώσουν τη λειτουργία της, αλλά ήταν ελάχιστοι οι ελεγκτές που τη στελέχωναν.
• Όταν ο αριθμός των ελεγκτών έφτασε σε υποφερτά για την λειτουργία της επίπεδα, δεν υπήρχε διοίκηση.
• Από τον Απρίλη του 2016 υπάρχει και διοίκηση αλλά και ελεγκτές.
• Αν κάποιος ρωτήσει ποιο είναι το μισό στάδιο, αυτό αφορά τον έναν αναπληρωτή και τους 3 διαφορετικούς γενικούς γραμματείς δημοσίων εσόδων, που άλλαξαν στη διάρκεια της λειτουργίας της.
Θα πρέπει λοιπόν τη λειτουργία της επιτροπής κατά κύριο λόγο να την κρίνουμε, ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπου είναι προφανής η προσπάθεια της ΓΓΔΕ αλλά και της νυν διοίκησης να εξετάζονται οι υποθέσεις.
Δεν είναι τυχαίο, ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα το 90% και πλέον των ενδικοφανών προσφυγών συζητείται, ελέγχεται και τα αποτελέσματά του, για πρώτη φορά αιτιολογημένα αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας, όπου ο καθένας μπορεί να δει για ποιο λόγο η ενδικοφανής προσφυγή έγινε δεκτή ή απορρίφθηκε.
Σημαντικό βοήθημα στην όλη λειτουργία της επιτροπής, αποτελεί και η Υποδιεύθυνση Νομικών Θεμάτων με δύο τμήματα Νομικής Υποστήριξης.
Για όποιον έχει ασχοληθεί με φορολογικούς ελέγχους, καταλαβαίνει ότι οι φορολογούμενοι αποκτούν ένα ένδικο βοήθημα για να βρουν πιο εύκολα και πιο γρήγορα το “δίκιο” τους. Αλλά το δίκιο τους δεν το βρίσκουν μόνο οι φορολογούμενοι που έχουν ελεγχτεί και κατέθεσαν ενδικοφανή προσφυγή.
Το δίκιο τους το βρίσκουν πολίτες και επιχειρήσεις, που βρίσκονται σε έλεγχο που δεν έχει ολοκληρωθεί, μιας και το αιτιολογημένο σκεπτικό της ΔΕΔ, αποτελεί νομολογία, την οποία πρέπει να λαμβάνουν υπ’όψιν τους οι φορολογικοί έλεγχοι.
Η φορολογική αρχή θα πρέπει να επιβάλλει φόρους αιτιολογημένα, με βάση τους νόμους και τις εγκυκλίους και να εισπράττει και όχι να βεβαιώνει και να αυξάνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Πολλά είναι τα παραδείγματα, όπου αποφάσεις των φορολογικών υπηρεσιών κινούνταν έξω από τα όρια των φορολογικών εγκυκλίων, αλλά και ακόμα μακρύτερα από τα όρια της κοινής λογικής.
Για παράδειγμα, αν κάποιος κρατούσε μετρητά στο σπίτι του ή στην θυρίδα, τα μετρητά δεν αναγνωρίζονταν από τον φορολογικό έλεγχο, γιατί όπως ισχυρίζονταν χάνονταν “τραπεζικοί τόκοι”. Επιπλέον, συνεχόμενες αναλήψεις από τραπεζικούς λογαριασμούς σήμαιναν για την ελεγκτική αρχή ότι για να κάνει κανείς επόμενη ανάληψη, είχε αναλώσει το ποσό της προηγούμενης. Πράξεις που στερούνται λογικής και φέρνουν σημαντικές μειώσεις φόρων από τους αρχικώς επιβληθέντες.
Η επιβολή φόρων σε χρήσεις, που αποδεδειγμένα έχουν παραγραφεί (πριν το 2000) και που κατά κόρον η ΔΕΔ –καλώς- διαγράφει, ήρθε να επικυρωθεί πανηγυρικά με την απόφαση του ΣτΕ (υπόθεση Α. Μητρόπουλου). Άλλωστε, για αρκετές από τις υποθέσεις που είχαν απορριφθεί από τη ΔΕΔ, ήρθαν τα διοικητικά δικαστήρια να δικαιώσουν τους φορολογούμενους (π.χ. απόφαση 1650/16 19ου Τριμελούς Εφετείου Αθηνών).
Αν λοιπόν κάποιος θέλει να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα διαγραφή φόρων ή φρένο στα λάθη η ζυγαριά γέρνει προς το φρένο.Το Υπουργείο Οικονομικών όμως πρέπει κάποια στιγμή να καταργήσει και το φρένο και τα λάθη. Θα πρέπει να θεσπίσει νέους κανόνες κοινούς για όλους, με τα ίδια μέτρα και σταθμά, με κοινή αντιμετώπιση για όλους τους φορολογούμενους.
*Ο κ. Παναγιώτης Παντελής είναι φοροτεχνικός